ایمنی جاده هراز – لذت سفر یا خطر مرگ
سرفصل‌های مقاله
جاده هراز یکی از قدیمی‌ترین جاده‌های کشور است و از صدها سال پیش تا به حال از دره هراز به عنوان مسیری برای ارتباط بین ری و سواحل دریای خزر استفاده می‌شده است. در سال 1342 و بعد از 23 سال کار مداوم برای اولین بار مسیر ماشین روی این جاده به شکل امروزی آن به بهره برداری رسید و نکته جالب‌تر در مورد این جاده این است که تنها تغییری که از آن سال‌ها تا به امروز در مسیر کوهستانی این جاده در جهت افزایش ایمنی جاده هراز برداشته شده است، دو بانده کردن مسیر رفت و برگشت آن است که همچنان کاملاً به اتمام نرسیده است.
باقی قدم‌هایی که در راستای افزایش ایمنی جاده هراز برداشته شده چندان چشم گیر و تاثیر گذار نبوده است. استفاده از تابلو های ترافیکی مناسب در محل‌های پرخطر و آینه محدب ترافیکی در پیچ‌های پرخطر از اقداماتی است که از اهمیت بالایی برخوردار است. آینه سر پیچ جاده شاید به نظر وسیله ساده‌ای بیاید، ولی به طور قطع از بروز حوادث بسیار زیادی جلوگیری خواهد کرد.
اقدامات و خطرات ایمنی جاده هراز
جاده هراز در کنار جاده چالوس و جاده فیروزکوه یکی از اصلی‌ترین محورهای مواصلاتی مابین استان تهران و مازندران است و در طول سال میلیون‌ها مسافر از این جاده عبور می‌کنند. در طول تعطیلات عید نوروز بیش از 4 میلیون نفر از این جاده عبور می‌کنند و در پاره‌ای از مواقع در این جاده شاهد ترافیک‌های طولانی، که در بیشترین حالت طول آن به 170 کیلومتر می‌رسیده است، بوده‌ایم. همین امر جاده هراز را به یکی از پرتردد ترین جاده‌های کشور مبدل می‌کند و به همین جهت ایمنی جاده هراز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اما چه اقدامات تاثیر گذاری در این راستا صورت گرفته است؟
در جواب به سوالی که مطرح شد، باید گفت هیچ اقدام تاثیر گذاری در راستای افزایش ایمنی جاده هراز صورت نگرفته است و خطرناک بودن این جاده همچنان به قوت خود باقی است. یکی از بحرانی‌ترین نقاط این جاده کیلومتر 18 تا 22 از رودهن به سمت امامزاده هاشم است که هر ساله شاهد سقوط بهمن در آن بوده‌ایم. همگی ما تجربه گذر از بهمن گیر امامزاده هاشم را داشته‌ایم، اما این بهمن گیر تا چه حد کارآمد است؟ در سال 1376 در طی سقوط بهمن در همین نقطه از جاده شاهد مرگ 32 تن از هموطنان بودیم و این بهمن گیر هیچ نقش مثبتی در حفاظت از جان مسافران ایفا نکرد.
ریزش بهمن
در سال 1395، چیزی حدود 20 سال بعد، باز هم شاهد مرگ 3 مسافر در پی ریزش بهمن در این نقطه از جاده بوده‌ایم. اولین سوالی که در ذهن شکل می‌گیرد، این مسئله است که در طی این سال‌ها چرا هیچ قدم مثبتی برای افزایش ایمنی جاده هراز در این نقطه برداشته نشده است. البته افتتاح تونل 3.5 کیلومتری که به عنوان مسیر جایگزین برای این قسمت از جاده مورد استفاده قرار می‌گیرد نقش بسزایی در کاهش تلفات داشته است، ولی همچنان استفاده از این قسمت از جاده به قوت خود باقی است و افزایش ایمنی جاده هراز در این نقطه امری بسیار ضروری است.
به هیچ عنوان نمی‌توان منکر فرهنگ ضعیف رانندگی و خطاهای انسانی در بروز حوادث جاده‌ای شد، با این حال ایمنی جاده و رعایت استانداردها نیز نقش بسیار حیاتی را در حفظ جان مسافران ایفا می‌کند. پدیده دیگری که در کنار سقوط بهمن، جان مسافران جاده هراز را تهدید می‌کند، ریزش کوه است.
ریزش کوه
هر ساله در پی بارش‌های فصل‌های پاییز و زمستان، شاهد ریزش کوه در نقاط مختلف این جاده بوده‌ایم. آیا افزایش ایمنی جاده هراز در نقاطی که کوه هر ساله دچار ریزش می شود میسر نیست؟ آیا امکان پیش بینی این که در کدام نقاط کوه دچار ریزش خواهد شد امکان پذیر نیست؟ این مسئله نیز تا به حال بسیاری از مسافران را به خطر انداخته و باعث مرگ چندین تن از مسافران این جاده شده است. البته حوادثی از این دست تا حد زیادی به بارش‌ها و شرایط جوی بستگی دارند و در پاره‌ای از مواقع زمان وقوع آنها قابل پیش بینی نیست.
تونل ها
یکی دیگر از عوامل کاهش ایمنی جاده هراز، آلودگی تونل‌های این جاده است. جاده هراز دارای 14 تونل است که طول بلندترین آنها به 1.5 کیلومتر می‌رسد. شاید گذر از این تونل‌ها در زمانی که جاده با حجم ترافیک روان رو به رو است چندان پر اهمیت جلوه نکند، اما در زمان ترافیک‌های طولانی مدت گذر از این تونل‌ها با این سطح از آلودگی، برای بیماران قلبی، تنفسی، کودکان و سالمندان فاجعه بار خواهد بود. بر اساس تحقیقات انجام شده آلودگی هوا در تونل‌های جاده هراز چندین برابر بیشتر از حد مجاز و استانداردهای جهانی است. آیا استفاده از سیستم تهویه مناسب برای تونل‌های جاده هراز نیز وابسته به شرایط جوی و خطاهای انسانی است؟
به طور قطع می‌توان گفت در راستای ایمنی جاده هراز اقدامات لازم صورت نگرفته و تا حادثه فاجعه باری در بخشی از جاده رخ ندهد، هیچ اقدامی در راستای ایمنی سازی آن بخش از جاده صورت نمی‌گیرد. درست مانند آنچه در بقیه جاده‌های کشور شاهد آن هستیم. شاید بتوان در بعضی از نقاط با استفاده از نیوجرسی ترافیکی مانع از برخورد خودروها با یکدیگر شد، ولی مقابله با خطرات طبیعی حاده نیازمند اقدامات تاثیرگذار و بسیار بیشتری نسبت به حال حاضر است.
